Akty Normatywne
Prowadząc działalność gospodarczą niektóre jednostki podlegają obowiązkowemu badaniu sprawozdań finansowych, które przeprowadza biegły rewident. Zawód biegłego rewidenta polega na przeprowadzeniu czynności rewizji finansowej, a więc na audycie finansowym w postaci badania sprawozdań finansowych mających na celu ustalenie czy jednostka przedstawia w sposób rzetelny i niewadliwy sytuację finansową, majątkową oraz wypracowany wynik finansowy.
Ustawa o Biegłych Rewidentach
Art.3 Ust.2 Ustawy o Rachunkowości
Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, biegłym rewidentem może być osoba fizyczna, prowadząca działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek, wspólnik podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, czyli firmy audytorskiej lub osoba, która zawarła umowę cywilnoprawną lub umowę o pracę z firmą audytorską.
Aby osoba spełniająca powyższe warunki mogła pracować jako biegły rewident, musi zostać wpisana do rejestru biegłych rewidentów. Aby było to możliwe, musi ona spełniać szereg warunków, mianowicie:
- korzystać z pełni praw publicznych i mieć pełną zdolność do czynności prawnych,
- mieć nieposzlakowaną opinię,
- nie być skazana prawomocnym wyrokiem za umyślnie popełnione przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- ukończyć studia wyższe w Polsce lub zagraniczne studia wyższe uznawane w Polsce za równorzędne,
- posługiwać się językiem polskim w mowie i piśmie,
- posiadać potwierdzenie wydane przez Komisję Egzaminacyjną odbycia rocznej praktyki w zakresie rachunkowości w państwie UE oraz co najmniej dwuletniej aplikacji w firmie audytorskiej zarejestrowanej w UE pod kierunkiem biegłego rewidenta lub pod kierunkiem biegłego rewidenta zarejestrowanego w UE oraz trzyletniej aplikacji w firmie audytorskiej zarejestrowanej w UE pod kierunkiem biegłego rewidenta lub pod kierunkiem biegłego rewidenta zarejestrowanego w UE,
- złożyć z pozytywnym wynikiem przed Komisją Egzaminacyjną egzaminy dla kandydatów na biegłego rewidenta wraz z egzaminem dyplomowym,
- złożyć ślubowanie przed prezesem Krajowej Rady Biegłych Rewidentów lub innym upoważnionym członkiem Krajowej Rady Biegłych Rewidentów.
Art.8 Ustawy o Rachunkowości
Zgodnie z art. 8 ustawy o biegłych rewidentach, biegły rewident ma obowiązek postępować zgodnie ze złożonym ślubowaniem. Dodatkowo zobowiązany jest do stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych w każdym roku kalendarzowym i przestrzegania standardów rewizji finansowej, zasad niezależności oraz etyki zawodowej jak również uchwał organów Polskiej Izby Biegłych Rewidentów.
Obowiązek udziału w obligatoryjnym doskonaleniu zawodowym powstaje z pierwszym dniem roku następującego, po roku, w którym nastąpiło wpisanie biegłego rewidenta do rejestru.
Ponadto biegły rewident zobowiązany jest do regularnego opłacania składki członkowskiej. W związku z tym, że poniesiony koszt składki jest obligatoryjny, może jednocześnie stanowić koszt uzyskania przychodu w przypadku prowadzenia przez biegłego rewidenta działalności gospodarczej. Wynika to z ogólnej definicji kosztu uzyskania przychodu, zgodnie z którą kosztem podatkowym jest wydatek poniesiony w związku z uzyskaniem przychodu lub zabezpieczeniem i zachowaniem jego źródła. Nieopłacenie przez biegłego rewidenta składki członkowskiej uniemożliwiłoby wykonywanie zawodu biegłego rewidenta, w związku z czym związek jej kosztu z uzyskiwanym przychodem został spełniony.
Ustawa o Rachunkowości
Art.64 Ust.1 Ustawy o Rachunkowości
Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości, badaniu przez biegłego rewidenta podlegają m.in. roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność spółek akcyjnych – pod warunkiem, że na dzień bilansowy nie mają statusu w organizacji oraz podmiotów, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z trzech warunków:
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło minimum 50 osób,
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w złotówkach minimum 2 500 000 euro,
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w złotówkach minimum 5 000 000 euro.
Przeliczeń wartości limitów z euro na złotówki dokonuje się po średnim kursie NBP z dnia bilansowego.
Kierownik podmiotu, który podlega badaniu, nie może we własnym zakresie dokonać wyboru firmy audytorskiej. Decyzję w tym zakresie podejmuje zazwyczaj organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki. Kierownik natomiast zawiera z firmą audytorską umowę o badanie sprawozdania finansowego.
Art.66 Ust.5 Ustawy o Rachunkowości
W myśl art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości, umowa o badanie sprawozdania finansowego musi zostać podpisana z firmą audytorską na okres co najmniej dwóch lat. Ponadto kosztami badania sprawozdania finansowego zostaje obciążona jednostka podlegająca badaniu.
Art.67 Ust.1 Ustawy o Rachunkowości
Zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy o rachunkowości, kierownik badanej jednostki ma obowiązek zapewnić biegłemu rewidentowi, który przeprowadza badanie sprawozdania finansowego, dostęp do wszystkich dokumentów niezbędnych do sporządzenia sprawozdania z badania, w tym do ksiąg rachunkowych, dowodów księgowych oraz wszystkich dokumentów stanowiących podstawę do dokonywania zapisów w księgach rachunkowych.
Ponadto kierownik jednostki zobowiązany jest do udzielenia wyczerpujących informacji, wyjaśnień i oświadczeń wymaganych przez osobę przeprowadzającą badanie. Biegły rewident ma również prawo do uzyskania informacji od banków, kontrahentów badanej jednostki oraz jej doradców prawnych, jeżeli dane te mają związek z przebiegiem badania.
Podsumowując, obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta nie podlegają wszystkie spółki kapitałowe. Aby wymóg ten był obligatoryjny, muszą zostać spełnione określone warunki, z których wynika, że zazwyczaj obowiązek ten obejmuje sprawozdania finansowe dużych podmiotów gospodarczych.
Kodeks Spółek Handlowych
